Η Συρία βρίσκεται σε χάος και η Τουρκία έχει μεγάλη επιρροή στη χώρα. Δρούζοι εκτελούνται από ένοπλες ομάδες σε πολλές περιοχές, και υπάρχουν σαφή σημάδια ότι ομάδες που συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) είναι υπεύθυνες. Η συριακή κυβέρνηση σε πολλές περιπτώσεις έχει επιτρέψει να συμβαίνουν αυτά, και σε ορισμένες περιοχές συνεργάζεται ακόμη και απευθείας με το ΙΚ για να δημιουργήσει φόβο και διχασμό μεταξύ του πληθυσμού.
Ταυτόχρονα, η Τουρκία έχει μεγάλη επιρροή στη Συρία. Ελέγχει πολλές περιοχές με τη βοήθεια στρατού και ένοπλων ομάδων. Ο στόχος είναι να μειωθεί η αυτονομία των Κούρδων και να εμποδιστεί η αύξηση της εξουσίας τους.
Τώρα, το PKK, το κουρδικό αντάρτικο κίνημα, ανακοίνωσε ότι θέλει να καταθέσει τα όπλα. Είναι ένα μεγάλο βήμα, αλλά προκαλεί και ερωτήματα για το μέλλον.
Τι σημαίνει αυτό για τους Κούρδους στη Συρία; Γιατί δολοφονούνται οι Δρούζοι; Και πώς επηρεάζουν την εξέλιξη της χώρας η Τουρκία και το ΙΚ;
Για να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, μιλήσαμε με τον Kurdo Baksi δημοσιογράφο, συγγραφέα και αρθρογράφο, που για πολλά χρόνια παρακολουθεί την κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Δίνει τη δική του εικόνα για το τι συμβαίνει και τι θα ακολουθήσει.
Πρόσφατα έγραψες ένα άρθρο όπου εκφράζεις αμφιβολίες για την υπόσχεση του Ερντογάν προς τους Κούρδους. Μπορείς να εξηγήσεις γιατί νιώθεις αυτές τις αμφιβολίες;
Είναι πολύ σημαντικό το κουρδικό ζήτημα να λυθεί με ειρηνικά μέσα. Στις 27 Φεβρουαρίου, ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ανακοίνωσε ότι το PKK καταθέτει τα όπλα και διαλύεται. Η δήλωση αυτή υλοποιήθηκε στην πράξη στις 11 Ιουλίου στην ιρακινή περιοχή Κουρδιστάν, όταν 15 γυναίκες και 15 άνδρες του PKK έκαψαν τα όπλα τους σε μια συμβολική τελετή. Αλλά τώρα η Τουρκία πρέπει να δώσει κάτι ως αντάλλαγμα. Οι Κούρδοι ελπίζουν πως η ύπαρξη και η ταυτότητα τους θα αναγνωριστούν, καθώς και ότι η κουρδική γλώσσα θα γίνει επίσημη. Ωστόσο, αμφιβάλλω ότι ο Ερντογάν θέλει να αναγνωρίσει επίσημα τα δικαιώματα των Κούρδων. Φοβάμαι πως θέλει να εκμεταλλευτεί τους Κούρδους για να παραμείνει στην εξουσία. Σύμφωνα με το τουρκικό σύνταγμα, ο Ερντογάν δεν μπορεί να θέσει ξανά υποψηφιότητα για την προεδρία χωρίς την υποστήριξη 400 βουλευτών. Χωρίς τους Κούρδους, δεν έχει αυτή τη στιγμή 400 ψήφους για να αλλάξει το σύνταγμα.
Γιατί πιστεύεις ότι το PKK κατέθεσε τα όπλα τώρα, δεδομένου ότι η Τουρκία δεν έχει δείξει καμία υποχώρηση στην περιοχή; Υπήρξε κάποια μεγάλη δύναμη που πίεσε το PKK να το κάνει ή υπάρχει κάποιο στρατηγικό συμφέρον πίσω από την απόφαση;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι. Μετά από 41 χρόνια αγώνων, το PKK δεν θέλει πλέον πόλεμο, αλλά να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Επιπλέον, κυρίως ο Ερντογάν θέλει το PKK να καταθέσει τα όπλα και να αυτοδιαλυθεί. Η ελπίδα του Ερντογάν είναι πως μια ειρηνευτική συμφωνία με τους Κούρδους θα του φέρει ισχυρή εκλογική στήριξη, αλλά εγώ δεν το πιστεύω. Το μίσος για τους Κούρδους, που ο ίδιος ο Ερντογάν καλλιέργησε τα τελευταία 25 χρόνια, είναι μεγάλο στην Τουρκία. Αυτό σημαίνει ότι οι εθνικιστές Τούρκοι δεν θα ψηφίσουν Ερντογάν εάν δοθούν πολιτιστικά ή πολιτικά δικαιώματα στους Κούρδους. Και οι Κούρδοι είναι πολύ θυμωμένοι με τον Ερντογάν, γιατί αυτός έχει καταλάβει κουρδικά συριακά εδάφη και ευθύνεται για φυλακίσεις και δολοφονίες πολλών Κούρδων.
Δεν θεωρείς ότι αυτό είναι ένα ριψοκίνδυνο βήμα, αφού η Τουρκία υποστηρίζει το νέο καθεστώς της Συρίας και επιδιώκει να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία;
Ναι, ο Ερντογάν θεωρεί τον εαυτό του Οθωμανό σουλτάνο και θέλει να δημιουργήσει μια νεο-οθωμανική αυτοκρατορία. Αλλά τα σχέδιά του δεν θα πετύχουν. Είναι πιθανό το PKK να έκανε αυτή τη εκεχειρία με τον Ερντογάν μόνο και μόνο για να εξασφαλίσουν οι Κούρδοι στη Συρία αυτονομία.
Ο νέος ηγέτης της Συρίας Αλ-Σαράα είχε υποσχεθεί να ενώσει όλες τις μειονότητες κάτω από το νέο καθεστώς, αλλά στην πράξη φαίνεται να συμβαίνει το αντίθετο. Μετά από επιθέσεις κατά των Χριστιανών, τώρα και οι Δρούζοι έχουν γίνει στόχος. Πώς βλέπεις αυτή την εξέλιξη στη Συρία;
Ο Αλ-Σαράα είναι συριανός εθνικιστής και τζιχαντιστής. Δεν θέλει να δώσει δικαιώματα στους τζιχαντιστές. Δυστυχώς, έχει οργανώσει βεδουίνικες φυλές και έχει πραγματοποιήσει σφαγές Δρουζων στη Σουέιντα. Οι δυνάμεις ασφαλείας του Αλ-Σαράα περιπολούν στους δρόμους των Δρουζων με τις στολές τους να φέρουν τη σημαία της πιο επικίνδυνης τρομοκρατικής οργάνωσης στον κόσμο, του Ισλαμικού Κράτους (ΙΚ). Οι τζιχαντιστές αναγκάζουν πολλούς Δρούζους άντρες να πηδήξουν από μπαλκόνια, σκοτώνοντάς τους πριν πηδήξουν. Δύο τζιχαντιστές κουρεύουν με το ζόρι το μουστάκι ενός θρησκευτικού ηγέτη των Δρούζων, επειδή το μουστάκι είναι ιερό για τους Δρούζους.
Το χειρότερο είναι ότι ο υπόλοιπος κόσμος στηρίζει τον δεσπότη Αλ-Σαράα στη Δαμασκό.
Πώς βλέπουν οι Κούρδοι της Συρίας τη σημερινή κατάσταση; Έχουν ανησυχίες ή νιώθουν προδομένοι από το νέο καθεστώς;
Οι Κούρδοι στη Συρία είναι πολύ ανήσυχοι και φοβούνται ότι θα γίνουν οι επόμενοι στόχοι του τζιχαντιστικού καθεστώτος HTS. Δεν εμπιστεύονται το καθεστώς Αλ-Σαράα και θέλουν η Συρία να γίνει ομοσπονδιακό κράτος. Όμως ο απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία, Τομ Μπάρακ, απαίτησε πρόσφατα, με περίπλοκες διατυπώσεις μετά από συναντήσεις με τους κουρδικούς και HTS ηγεσίες, ότι όλοι πρέπει να υπακούν τυφλά στη νέα εξουσία στη Δαμασκό.
Η Τουρκία απειλεί να εισβάλει στη Συρία αν η χώρα διαιρεθεί σε κρατίδια ή ομοσπονδίες. Το μέλλον των Κούρδων είναι σε κίνδυνο. Ελπίζω ότι ο κόσμος δεν θα προδώσει τους Κούρδους, που έχουν θυσιάσει 11.000 νέους για την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής και του υπόλοιπου κόσμου. Όλος ο κόσμος πρέπει να ευχαριστεί τους Κούρδους της Συρίας που μπορούν να ταξιδεύουν με το μετρό, να πετούν ή να πηγαίνουν σε συναυλίες χωρίς τον κίνδυνο να σκοτωθούν από τζιχαντιστές. Θυμόμαστε τις επιθέσεις των τζιχαντιστών στο Παρίσι, το Λονδίνο, την Κοπεγχάγη και τις Βρυξέλλες.
Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Φιντάν συναντά τακτικά τον ηγέτη της Συρίας Αλ-Σαράα, κάτι που δείχνει ξεκάθαρη τουρκική υποστήριξη προς το νέο καθεστώς. Ταυτόχρονα, το Ισραήλ έχει αναλάβει να προστατεύσει τους Δρούζους, κάτι που η Τουρκία έχει ανοιχτά επικρίνει. Βλέπεις σημάδια ενός ψυχρού πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας στη Συρία;
Η Τουρκία θεωρεί το Ισραήλ εχθρό και υποστηρίζει τους τζιχαντιστές, ενώ το Ισραήλ υποστηρίζει τους Δρούζους και άλλες μειονότητες που δέχονται επίθεση από τους τζιχαντιστές. Είναι μια κρυφή αντιπαλότητα που γίνεται όλο και πιο εμφανής. Το Ισραήλ φοβάται ότι η Τουρκία θέλει να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία και να απειλήσει την ισραηλινή ασφάλεια. Γι’ αυτό και υποστηρίζει ομάδες που είναι εναντίον της Τουρκίας στη Συρία.
Το Ιράν και η Χεζμπολάχ φαίνεται να έχουν χάσει μεγάλο μέρος της επιρροής τους στη Μέση Ανατολή. Βλέπεις την Τουρκία ως τον νέο κεντρικό παράγοντα που τώρα προσπαθεί να καλύψει αυτό το κενό; Με ποια μέσα;
Ναι, η Τουρκία προσπαθεί να γίνει κεντρικός παράγοντας στη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία θέλει να ελέγξει κυρίως αδύναμα κράτη όπως η Συρία και το Ιράκ. Όμως η ΕΕ, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το αυτή τη στιγμή αδύναμο Ιράν δεν θα επιτρέψουν στην Τουρκία να γίνει κεντρικός παίκτης στη Μέση Ανατολή. Πρώτον, η Τουρκία δεν είναι δημοκρατική χώρα. Δεύτερον, η Τουρκία έχει καταλάβει το κράτος-μέλος της ΕΕ, την Κύπρο, από τον Ιούλιο του 1974. Τρίτον, η Τουρκία έχει καταλάβει κουρδικά εδάφη στη Συρία. Τέταρτον, κανένα κράτος στον κόσμο δεν θέλει η Τουρκία να μετατραπεί σε νέο οθωμανικό αυτοκρατορικό κράτος. Μια ισχυρή Τουρκία αποτελεί απειλή για την διεθνή ασφάλεια, επειδή συνεργάζεται ανοιχτά με τζιχαντιστές. Η Τουρκία δεν θεωρείται κανονικό κράτος.
Η υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, Μαρία Μάλμερ Στενέργκαρντ, πήρε πρόσφατα πρωτοβουλία για την επιβολή κυρώσεων σε Ισραηλινούς υπουργούς. Παρόλα αυτά, δεν είδαμε αντίστοιχες πρωτοβουλίες εναντίον του συριακού καθεστώτος, παρά τα καταγεγραμμένα εγκλήματα και εκτελέσεις Χριστιανών και Δρούζων. Πώς ερμηνεύεις αυτή τη σιωπή;
Πιστεύω ότι η Σουηδία πρέπει να επιβάλει κυρώσεις σε ολόκληρο το συριακό καθεστώς και να διαμαρτυρηθεί έντονα για τα εγκλήματα του νέου καθεστώτος εναντίον Αλαουιτών και Δρούζων. Η σιωπή της Σουηδίας μπορεί να οφείλεται στο ότι δεν θέλει να ενοχλήσει την Τουρκία όσον αφορά τους τζιχαντιστές στη Συρία. Η Σουηδία δεν συμπεριφέρεται πλέον υπεύθυνα όσον αφορά τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Υπάρχουν τόσα πολλά ντοκουμέντα που δείχνουν τα εγκλήματα του καθεστώτος Αλ-Σαράα κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Ερντογάν φυλακίζει πολιτικούς της αντιπολίτευσης. Πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες δείχνουν ανοιχτή υποστήριξη στην αντιπολίτευση. Πιστεύεις ότι η αντιπολίτευση θα σώσει τη δημοκρατία της Τουρκίας ή θα αλλάξει τον ισλαμικό προσανατολισμό της; Θα πρέπει να δεχτούν τα δικαιώματα των Κούρδων;
Είναι δύσκολο να απαντηθεί αυτή η ερώτηση αυτή τη στιγμή. Η αντιπολίτευση στην Τουρκία δεν έχει ουσιαστική στήριξη από τη διεθνή κοινότητα. Ο Ερντογάν ελέγχει όλη την Τουρκία με σιδερένια γροθιά, αλλά δεν μπορεί να κερδίσει ξανά εκλογές. Αν ο Ερντογάν επιτρέψει ξανά προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές, η Τουρκία δεν θα γίνει ισλαμικό κράτος. Αν δεν επιτρέψει εκλογές, φοβάμαι ότι η Τουρκία δεν θα γίνει δημοκρατία για πολλές δεκαετίες. Στο τέλος της χρονιάς θα ξέρουμε περισσότερα για την κατεύθυνση της Τουρκίας.
Η Τουρκία και η Λιβύη έχουν φτάσει σε νέα συμφωνία για ΑΟΖ, αποκλειστική οικονομική ζώνη, που αγνοεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Θεωρείς ότι αυτή η συμφωνία είναι μέρος της στρατηγικής της Τουρκίας να επεκτείνει την επιρροή της στην περιοχή;
Ναι, απόλυτα. Η Τουρκία πάντα θεωρούσε τη Λιβύη ως επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Λιβύη ήταν για μεγάλο διάστημα οθωμανική αποικία. Μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι, η Τουρκία εγκατέστησε πολλές στρατιωτικές βάσεις με στρατιώτες στη Λιβύη. Επιπλέον, η οικονομία της Τουρκίας είναι πολύ αδύναμη, γι’ αυτό το κράτος κάνει τα πάντα για να αντλήσει χρήματα από το εξωτερικό. Ελπίζω η ΕΕ να στηρίξει το κράτος-μέλος της Ελλάδα, καθώς η Τουρκία αγνοεί τα κυριαρχικά δικαιώματα ενός κράτους της ΕΕ.
Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα, Τουρκία και Συρία έχουν φτάσει σε συμφωνία για την οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ) στην Ανατολική Μεσόγειο. Τι σημαίνει μια τέτοια συμφωνία και κατά πόσο είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο;
Όπως ανέφερα προηγουμένως, η οικονομία της Τουρκίας είναι πολύ κακή. Δεν πιστεύω ότι αυτή η συμφωνία είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο. Η ΕΕ δεν βλέπει θετικά αυτή τη συμφωνία. Περιλαμβάνει και την τουρκική κατοχή της Κύπρου. Η κατεχόμενη από την Τουρκία περιοχή δεν θα έπρεπε να έχει δικαίωμα σε εμπόριο ή άλλα προνόμια στα κυπριακά εδάφη. Τα τουρκικά μέσα γράφουν ότι η συμφωνία θα ωφελήσει την κατεχόμενη από την Τουρκία Κύπρο.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκά μέσα, αρκετά ευρωπαϊκά κράτη έχουν δώσει το πράσινο φως για την παράδοση, μεταξύ άλλων, 40 μαχητικών Eurofighter στην Τουρκία. Γιατί η Ευρώπη θεωρεί την Τουρκία σημαντικό σύμμαχο και γιατί γίνεται αυτή η στρατιωτική αναβάθμιση τώρα;
Η Ευρώπη θεωρεί την Τουρκία σημαντικό σύμμαχο γιατί η Τουρκία δεν επιτρέπει σε αιτούντες άσυλο να φτάνουν στην Ευρώπη και μπορεί να στείλει στρατιώτες σε περίπτωση μεγάλου πολέμου με τη Ρωσία. Ταυτόχρονα, η Τουρκία θα λάβει όπλα και χρήματα για να μην προσεγγίσει πολύ τη Ρωσία. Είναι ένα μακάβριο πολιτικό παιχνίδι, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Η ΕΕ έχει δώσει εντολή στην Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι να κρατήσει καλές σχέσεις με τον Ταγίπ Ερντογάν, ώστε να μη φτάσουν αιτούντες άσυλο στην Ευρώπη. Ωστόσο, αυτή η επιεικής πολιτική της Ευρώπης προς την Τουρκία μπορεί να κοστίσει πολύ περισσότερο απ’ ό,τι νομίζουν. Αν δεν γίνει δημοκρατία στην Τουρκία τα επόμενα χρόνια, εκατομμύρια Τούρκοι πολίτες θα προσπαθήσουν να βρουν καταφύγιο στην Ευρώπη.
Συντακτική ομάδα
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar