Υπερβόρειοι

måndag 12 maj 2025

"Εσύ, αρχαίο φως του κόσμου, μητέρα της γνώσης" –Ποιητικό αφιέρωμα σε Σουηδό λόγιο που πέθανε στην Θεσσαλονίκη το 1779

Για την ανεπανόρθωτη απώλεια του μορφωμένου κόσμου, λόγω του βαθιά μορφωμένου και πολυταξιδεμένου καθηγητή των ανατολικών γλωσσών στο Πανεπιστήμιο του Λουντ, Jacob Jonas Björnståhl (1731–1779), ο οποίος πέθανε με βαθιά θλίψη στη Θεσσαλονίκη στις 12 Ιουλίου 1779, γράφτηκε το ακόλουθο πένθιμο τραγούδι από έναν λόγιο ποιητή στην Ουψάλα:

"Εσύ, αρχαίο φως του κόσμου, μητέρα της γνώσης,
Εσύ Ελλάδα! Στην αγκαλιά σου άναψαν οι πρώτες φλόγες,
Που μέσα από αιώνες πλήθος, συνέχισαν να λάμπουν,
Και η λάμψη σου ακόμα παραμένει το ίδιο λαμπερή"

Ιστορικό και πολιτιστικό πλαίσιο:

Το ποίημα αποτελεί ένα δείγμα της βαθιάς εκτίμησης που έτρεφαν οι μορφωμένοι Ευρωπαίοι του 18ου αιώνα για την αρχαία Ελλάδα. Ο Jacob Jonas Björnståhl (1731–1779), καθηγητής ανατολικών γλωσσών στο Πανεπιστήμιο του Λουντ, θεωρούνταν μια εξέχουσα μορφή της εποχής. Το ταξίδι του στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη είχε επιστημονικό χαρακτήρα, αλλά εκεί βρήκε τον θάνατο, γεγονός που προκάλεσε θλίψη στους κύκλους των λογίων της Σουηδίας.

Το ποίημα είναι ένας φόρος τιμής τόσο στον ίδιο όσο και στην Ελλάδα, την οποία οι διανοούμενοι της εποχής αντιλαμβάνονταν ως «Μητέρα της γνώσης». 

Για την μετάφραση ευχαριστούμε θερμά τον φίλο Σουηδό ιστορικό Jonas Petterson ο οποίος προσφέρθηκε να μας ανοίξει τις πύλες των ακατέργαστων αρχείων της Σουηδικής βασιλικής βιβλιοθήκης. 

Kungliga biblioteket 1779

Συντακτική ομάδα 

Inga kommentarer:

Skicka en kommentar