Οι μάχες για τους πολιτιστικούς θησαυρούς φουντώνουν ξανά: «Αυτή τη στιγμή, μέρος της ψυχής της Ισλανδίας φυλάσσεται σε ένα κλειστό κουτί στην Κοπεγχάγη»
Η Ισλανδία θα ήθελε πίσω ένα μέρος των ισλανδικών χειρογράφων και βιβλίων από τον Μεσαίωνα, που βρίσκονται επί του παρόντος στη Δανία.
Ένα από τα χειρόγραφα που παραδόθηκαν στην Ισλανδία είναι το «Stjørn», μια ισλανδική έκδοση της Παλαιάς Διαθήκης.
Η υπόθεση αφορά την ισλανδική πολιτιστική κληρονομιά, η οποία βρίσκεται στη Δανία, αλλά την οποία οι Ισλανδοί θα ήθελαν να δανειστούν μακροπρόθεσμα ή να την έχουν πάρει πίσω από την Δανία.
Πρόσφατα, η Νορβηγία έλαβε «όχι» από τη Δανία σε ανάλογο αίτημα δανεισμού. Αυτή η υπόθεση καλύφθηκε επίσης από τα ισλανδικά μέσα ενημέρωσης κάτι που έχει προκαλέσει μια νέα συζήτηση στην Ισλανδία.
Το δάνειο αφορά μερικά από τα παλαιότερα χειρόγραφα που βρέθηκαν στα ισλανδικά κείμενα γραμμένα σε περγαμηνή (δέρμα ζώου), όπου τα παλαιότερα χρονολογούνται από τον 13ο αιώνα.
Τα χειρόγραφα αποτελούν μέρος της συλλογής Arnamagnæan, η οποία κληροδοτήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης το 1730 από τον Ισλανδό συλλέκτη Árni Magnússon. Η συλλογή αποτελείται από κείμενα για την ιστορία των σκανδιναβικών χωρών, θρησκευτικά κείμενα και ισλανδικά έποι.
- Είναι ισχυρή η πεποίθησή μου ότι τα χειρόγραφα πρέπει να βρίσκονται στην Ισλανδία, λέει η Ισλανδή υπουργός Πολιτισμού, Lilja Alfreðsdóttir, στο Kulturen στο P1.
Η Συλλογή Χειρογράφων Arnamagnæan αποτελείται από περίπου. 3.000 χειρόγραφα που συνέλεξε ο Ισλανδός Árni Magnússon.
Το 1965, το Folketing,η βουλή της Δανίας αποφάσισε να μοιράσει τη συλλογή χειρογράφων Arnamagnæan μεταξύ της Ισλανδίας και της Δανίας. Περίπου 1.400 χειρόγραφα βρίσκονται σήμερα στην Κοπεγχάγη και τα υπόλοιπα στην Ισλανδία.
Τα χειρόγραφα αφορούν την εποχή των Βίκινγκ και τις σκανδιναβικές συνθήκες στο Μεσαίωνα.
Τα παλαιότερα χειρόγραφα της συλλογής προέρχονται από το 1150 περίπου και οι ερευνητές πιστεύουν ότι το παλαιότερο διατηρημένο ισλανδικό χειρόγραφο βρίσκεται στη Συλλογή Χειρογράφων Arnamagnæan.
Το 2009, η συλλογή χειρογράφων εντάχθηκε ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Παράλληλα από το 2013, οι Ισλανδοί χτίζουν ένα νέο ερευνητικό ινστιτούτο και εκθεσιακό χώρο για ισλανδικά χειρόγραφα, τα οποία η Ισλανδία έχει ήδη λάβει από τη Δανία από τη Συλλογή Arnamagnæan και τη Βασιλική Βιβλιοθήκη. Το νέο κτίριο αξίας 3,3 δισεκατομμυρίων DKK έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί το 2023 και σε σχέση με τα εγκαίνια η Lilja Alfreðsdóttir θέλει να λάβει περισσότερα ισλανδικά χειρόγραφα.
- Τα χειρόγραφα είναι η ψυχή της Ισλανδίας και αυτή τη στιγμή μέρος της ψυχής της Ισλανδίας αποθηκεύεται σε ένα κλειστό κουτί στην Κοπεγχάγη. Η λογοτεχνία στα Ισλανδικά παίζει σημαντικό ρόλο για την Ισλανδία ως έθνος. Ένα έθνος που δεν προστατεύει τη γλώσσα του, παύει να είναι έθνος ή γίνεται άλλο έθνος, λέει η Lilja Alfreðsdóttir.
Ακόμη και πριν από το 1918, όταν η Ισλανδία έγινε κυρίαρχο κράτος με τον oμοσπονδιακό νόμο, τα ισλανδικά χειρόγραφα ήταν αντικείμενο συζήτησης. Το 1965 συνήφθη συνθήκη για την επίλυση της διαφοράς μια για πάντα.
Η λύση ήταν να μοιραστεί η συλλογή των χειρογράφων μεταξύ των δύο χωρών, αλλά προϋπόθεση για την παράδοση των χειρογράφων ήταν ότι η Ισλανδία δεν θα είχε ποτέ ξανά το δικαίωμα να πάρει από τη Δανία οποιοδήποτε είδος ισλανδικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η υπουργός Πολιτισμού της Ισλανδίας θα αθετήσει αυτή την υπόσχεση εάν απαιτήσει τα χειρόγραφα που παραδόθηκαν από το δανικό κράτος και ως εκ τούτου ελπίζει να συνάψει συμφωνία για μακροπρόθεσμα δάνεια, παρόλο που φαίνεται πιο δύσκολο τώρα που η Νορβηγία έλαβε ένα "όχι" σε μακροπρόθεσμα δάνεια. Όμως, η υπουργός Πολιτισμού Lilja Alfreðsdóttir πιστεύει ότι οι καιροί έχουν αλλάξει και ότι η άποψη μας για το παρελθόν αλλάζει συνεχώς.
- Η συμφωνία που συνήφθη μεταξύ Δανίας και Ισλανδίας το 1986 αναφέρει ότι και οι δύο χώρες πρέπει να καταβάλουν προσπάθεια για την έρευνα των χειρογράφων. Το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης έχει μειώσει την έρευνα στις σκανδιναβικές σπουδές, ενώ εμείς στην Ισλανδία τις έχουμε ενισχύσει. Νομίζω ότι μπορεί να υποστηριχθεί ότι το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και οι δανικές αρχές δεν ανταποκρίνονται στο μέρος που τους αναλογεί στη συμφωνία, λέει ο Ισλανδός υπουργός Πολιτισμού.
Τα χειρόγραφα είναι η ψυχή της Ισλανδίας και αυτή τη στιγμή μέρος της ψυχής της Ισλανδίας φυλάσσεται σε ένα κλειστό κουτί στην Κοπεγχάγη.
Η Lilja Alfreðsdóttir δεν είναι η μόνη που πιστεύει ότι η Δανία πρέπει να ενισχύσει την έρευνα. Ο Μπέρτελ Χάρντερ είναι επί του παρόντος πρόεδρος του Σκανδιναβικού Συμβουλίου και εισηγητής του Φιλελεύθερου Κόμματος για τη Σκανδιναβική συνεργασία. Και τότε ήταν υπουργός Παιδείας το 1986, όταν η Δανία και η Ισλανδία συμφώνησαν και οι δύο χώρες ότι θα πρέπει να ερευνήσουν τα χειρόγραφα.
- Ο Ισλανδός υπουργός έχει δίκιο στο ότι η Δανία παραβίασε τη συμφωνία έχοντας τόσο λίγους δασκάλους και ερευνητές στην χώρα, και αυτό πρέπει να το έχουμε διορθώσει. Νομίζω ότι η Δανία πρέπει να τηρήσει το μέρος της συμφωνίας, λέει ο Bertel Haarder.
Στην φωτογραφία πιο πάνω μια διαμαρτυρία φοιτητών για την χειρόγραφη υπόθεση. Οι φοιτητές διαμαρτύρονταν το 1961 κατά της παράδοσης των χειρογράφων. Στον απόηχο του χωρισμού της Ισλανδίας από τη Δανία, ζητήθηκε να παραδοθούν όλα τα ισλανδικά χειρόγραφα και μετά από μια μακρά, έντονη συζήτηση, το 1965 η βουλή ψήφισε νόμο που όριζε ότι τα ισλανδικά χειρόγραφα στη συλλογή Arnamagnæan, η οποία συγκεκριμένα ήταν σχετικά με τις συνθήκες και την ιστορία της Ισλανδίας, επρόκειτο να εκδοθούν στην Ισλανδία.
Ο υπουργός Παιδείας και Έρευνας Jesper Petersen (S), πιστεύει "σαφώς" ότι η Δανία τηρεί τη συμφωνία με την Ισλανδία και γράφει σε ένα email ότι μια προηγούμενη δήλωση έδειξε ότι υπάρχει ένα ισχυρό ακαδημαϊκό περιβάλλον που σχετίζεται με τη συγκέντρωση στην Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.
- Η ερευνητική ομάδα που συνδέεται με τη συλλογή χειρογράφων Arnamagnæan είναι μια από τις μεγαλύτερες ερευνητικές ομάδες στο Τμήμα Σκανδιναβικών Σπουδών και Γλωσσολογίας. Επίσης, η ομάδα στο μέλλον θα εργαστεί και θα ερευνήσει τα ισλανδικά χειρόγραφα, την ισλανδική ερευνητική περιοχή και τα άλλα χειρόγραφα που είχαν αρχικά συλλεχθεί από τον Árni Magnússon. Αλλά συνολικά, εναπόκειται στη διοίκηση του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης να αποφασίσει πώς θα δώσει προτεραιότητα στα χρήματα στο πλαίσιο του σκοπού του πανεπιστημίου.
Ο υπουργός λέει ότι τώρα περιμένει συστάσεις από μια ομάδα εργασίας με εκπροσώπους από πανεπιστήμια και υπουργεία τόσο στην Ισλανδία όσο και στη Δανία, η οποία θα διερευνήσει πώς θα πρέπει να συνδυαστεί η συνεργασία στα χειρόγραφα.
- Η συλλογή χειρογράφων είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Δανίας και της Ισλανδίας. Αυτός είναι επίσης ο λόγος που δημιουργήσαμε μια ομάδα εργασίας Δανίας-Ισλανδίας για να εξετάσει πώς να ενισχύσει τη συνεργασία στη Συλλογή Χειρογράφων Arnamagnæan σε σχέση με την έρευνα, τη διάδοση και την ψηφιοποίηση των χειρογράφων.
Συντακτική ομάδα
